Lente! Dus weer volop gratis vitamine D

Volgens de kalender duurt het nog twee weken voordat de lente begint, maar de zon, de vogels en de bomen en planten nemen er alvast een voorschot op. Dat lokt uit tot buitenactiviteiten zoals fietsen, wandelen of werken in de tuin. Allemaal hartstikke gezond, vooral ook als je daardoor lekkere en gezonde trek krijgt in vers fruit of volkoren boterhammen.
De zon levert ons via zijn ultrviolette straling ook vitamine D op. Vitamine D zorgt voor de opname van calcium en is dus onmisbaar voor de opbouw en het onderhoud van sterke botten. Dit type vitamine zit in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, maar voor de meeste mensen is zonlicht de belangrijkste bron. Als het even kan: lekker naar buiten, gewoon voor je gezondheid.

'Ouderen eten veel te weinig eiwit'

Kinderen en pubers moeten goed eten – eiwit vooral, want dat is goed voor de groei. Dit is een boodschap die vaders en moeders goed kennen. Veel minder bekend is dat ook ouderen vooral voldoende eiwit moeten eten. Doen ze dat niet, dan gaat het volume van de spieren snel achteruit en dat herstelt maar moeizaam.

Onlangs kwam hierover een oproep van voedingskundige Canan Ziylan; zij promoveerde in Wageningen op het onderwerp 'ouderen en ondervoeding'. Volgens haar krijgen ouderen soms 'schokkend weinig' eiwit binnen. Daardoor verslappen ze, maar wijten dat aan de ouderdom en denken daarom dat er weinig tegen te doen is. Volgens Ziylan doen ouderen er goed aan om dagelijks ten minste 1,2 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht binnen te krijgen.

Dat eiwit kan komen van vlees of vis, maar ook van eieren of zuivel, of van plantaardige producten zoals bonen en erwten. Een uitgebreid interview met deze in ouderen gespecialiseerde voedingskundige staat in Voedings Magazine, dat wordt uitgegeven door de zuivelindustrie.

Overgewicht? Daar is geld aan te verdienen!

Ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking heeft overgewicht. Wie dat zelf niet heeft, kent vast wel zo iemand in zijn directe omgeving. Dat zijn veel mensen en daar is dus geld mee te verdienen!
Dat geld verdienen aan overgewicht gaat heel goed: keer op keer op keer worden er diëten bedacht, aangeboden en verkocht, of methodes voor afslanken ontwikkeld, of pillen en andere medicijnen aangemaakt.
Er valt zelfs dubbel te verdienen aan te dikke mensen: naast al die pogingen om tóch op gewicht te komen, is er eerst veel geld verdiend om al die mensen dik te laten wórden - simpel door ze goedkoop, lekkersmakend maar niet altijd zo gezond eten aan te smeren.

Helaas de realiteit

Is dit cynisch? Misschien wel, maar helaas de realiteit. Want ondanks een schier eindeloos aanbod aan diëten, methoden en middelen neemt overgewicht niet af.
Misschien willen we met z'n allen helemaal niet dat overgewicht verdwijnt. Dikke mensen zijn immers ook een bron van vermaak: ze worden vaak heimelijk bespot, tot plezier van de spotters. 'Fatshaming' is ook een vorm van leedvermaak. Zo zijn er, vooral in de VS, diverse tv-shows gemaakt rond 'fat women'. En onze nationale zelfbenoemde voedings-politie Teun van de Keuken gaat in korte tijd diverse diëten testen, ondanks dat hij vast wel weet dat zoiets een volstrekt zinloze actie is en louter entertainment.

Persoonlijk gedrag

Een serieuze aanpak van ongezond overgewicht was er wel met het onlangs gehouden 2e Nationaal Obesitas Symposium. Daar werd, gezien het programma, erkend dat vooral laagopgeleide mensen last hebben van overgewicht en obesitas. Dat geeft al direct aan dat een deel van de oorzaak van overgewicht en obesitas gevonden moet worden in persoonlijk gedrag. Hierbij te denken aan de onweerlegbare waarheid dat ieder pondje is gekomen door het mondje. 'Iets lekkers eten' is helaas een makkelijke reactie op gevoelens van vernedering.

Altijd overal 'iets te vreten'

Maar er is ook een ander stukje waarheid: de obesogene samenleving. Overal is vrijwel altijd wel iets te 'vreten'. Het gaat dan meestal niet om een vers appeltje, een rauwe haring of een lekker zoete paprika, maar om ouderwetse snacks: frituur, rijkgevulde pizzapunten, chocola en andere overwegend zoete en/of vette hapjes – met veel calorieën en weinig vitamimen. Alom verkrijgbaar en vrijwel altijd prima betaalbaar. Zeg daar maar eens 'nee' tegen....

Wilskracht, maar ja...

Ja, 'nee' zeggen, dát is juist een ijzersterke actie tegen overgewicht. Wie te zwaar is en gewicht kwijt wil, hoeft alleen maar vaker 'nee' te zeggen en te doen. Meer niet. Zo simpel kan het zijn.
Vroeger werd wel beweerd dat te dik zijn een kwestie is van 'onvoldoende wilskracht' of 'onvoldoende zelfbeheersing'. Die opvatting wordt nu breed verworpen. Dat is jammer, want onweerlegbaar is dat wie sterk wil afvallen, kan volstaan met voldoende wilskrachtig 'nee' te zeggen en te doen, en 'ja' te zeggen tegen gezonde voeding. Even onweerlegbaar is helaas ook dat lang niet iedereen die benodigde wilskracht heeft.
En dus moeten er ook andere dingen gebeuren.

Wég met rommelvoeding

Een snelle, simpele en effectieve bijdrage aan de strijd tegen obesitas is: wég met alle rommelvoeding! Dus weg met bijvoorbeeld 90 procent van alle frituur- en snacktenten en met de snoepschappen in de supermarkt. Omkomen van de honger is er in Nederland niet bij, ook niet als 100 procent van alle snacktenten zou verdwijnen. Wie toch af en toe een (ongezonde, maar lekkere en makkelijke) snack wil eten, kan die vooraf kopen en bij zich dragen. En wie zelf graag gewicht kwijtraakt, koopt zoiets gewoon niet, maar neemt een stukje fruit of twee droge koekjes mee voor onderweg.

Deze rigoureuze, maar zeer effectieve weg zullen we in Nederland niet bewandelen. Het is namelijk in strijd met de economisch-liberale vrijheid. Die vrijheid, ofwel het 'recht' van een ondernemer om ergens mee proberen geld te verdienen is heilig verklaard, en gaat ver uit boven het recht van iedereen op een gezond leven.
Dat is jammer.

Gecombineerde leefstijlinterventie

Een klein beetje hoop dat de 'epidemie' van obesitas niet verder uitbreidt, kan komen van de zogeheten 'gecombineerde leefstijlinterventie'. Dat is een slimme combinatie van enkele simpele ingrepen:

• denk effe na voordat je je mond volstopt
• kies gezonde voeding in plaats van rommel
• en blijf niet op je krent zitten.

Dit alles wordt dan in keurig nette bewoordingen geformuleerd. Bovendien kan het worden vergoed uit de algemene middelen van de zorgverzekering. Dit lijkt een goede aanpak, zolang het zeer effectieve middel van 'het beperken van de rommelvoedingverkoop' geen kans krijgt. Dit lijkt zelfs de enige aanpak om te voorkomen dat iemand ertoe overgaat zijn maag te laten verkleinen in een poging vroegtijdige sterfte door overgewicht te ontlopen.

"Nee, de kat blijft van dat lekkere, nog warme verse broodje af. Wacht, ik zet het gauw even ergens neer waar hij het niet ziet en er niet bij kan."

En dan denk je er zelf pas een paar weken later weer aan dat je in alle hectiek dat broodje even wegzette...