Honger - in vele soorten

Een beetje honger is niet erg. Sterker nog: een beetje honger is wel gezond. Dat houdt je 'hongerig', ofwel begerig: je blijft bezig om iets te bereiken, iets te weten te komen, iets gedaan te krijgen. Deze honger is dus meer geestelijk dan fysiek.
Een fysiek hongergevoel, dus een beetje gerommel in de buik, hoeft niet direct gestild te worden. Je kunt altijd best even wachten tot het eerstvolgende reguliere eetmoment. Dat muizen die permanent iets minder te eten kregen dan wat ze eigenlijk nodig hadden tot wel dertig procent langer leefden, willen we hier niet als voorbeeld stellen – zo'n leven wil je niet. Het moet wel gezellig blijven.

Honger naar kwaliteit

Hongerig zijn naar kwaliteitsvoeding is beslist gezond. Dat soort honger stil je niet met een snelle snack. Je hebt dan zin in echt goed eten: verse groenten, rauw of gekookt, een klein stukje vlees of vis dat goed is klaargemaakt, de juiste kruiden en specerijen, en voldoende tijd om er samen van te genieten. Zo'n gevarieerd samengestelde maaltijd bevat niet alleen voldoende calorieën maar vooral ook alle soorten voedingsstoffen die je nodig hebt.

Verborgen honger

Echte hoger, dus een puur gebrek aan voldoende voedsel, maakt helaas nog altijd slachtoffers, vooral onder kinderen. Tegelijk gaan er steeds meer volwassenen dood door juist te véél eten, meestal na een ziekelijke periode van overgewicht en obesitas. En echt waar, dit kan ook: verhongeren terwijl je veel te dik bent. Dat kan als er sprake is van kwalitatieve verhongering: je komt dan ernstig vitamines en andere essentiële voedingsstoffen te kort. 'Hidden hunger' ofwel verborgen honger heet dit gebrek aan voedingswaarde in vaktermen, en de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO schat dat wereldwijd meer dan twee miljard (!) mensen hier in meer of mindere mate onder te lijden hebben.

Deze 'hidden hunger' kán een gevolg zijn van het ontbreken van voldoende voeding van een goede kwaliteit; bijvoorbeeld als er langdurig weinig anders beschikbaar is dan kale rijst of knolgewassen. Hidden hunger of kwalitatieve ondervoeding kan ook een gevolg zijn van verkeerde keuzes, bijvoorbeeld iemand die zijn maag vult met vette of zoete snacks waardoor er geen trek meer is in gezonde dingen. Zie het voorbeeld van de Britse jongen die doof en blind werd door zijn extreem eenzijdige snackdieet.   
Voor Nederland en omringende landen hóeft kwalitatieve ondervoeding nooit aan de orde te zijn. Wie zijn voedsel kiest ongeveer volgens de adviezen van de Schijf van Vijf, komt niets te kort. En dan valt er nog meer dan genoeg te variëren.

Honger naar lekker en zoet

Kinderen hunkeren bijna altijd naar lekker en zoet. Die 'natuurlijke voorkeur' is overigens goed in te dammen door kinderen van jongs af aan ook andere dingen te laten proeven. Vaak hebben kinderen een afkeer van alles wat groen is, en er zijn zeldzame gevallen dat kinderen groente écht niet door hun keel krijgen. In dat geval is het zaak ervoor te zorgen dat de kleinen toch voldoende vitaminen en andere noodzakelijke stoffen binnenkrijgen. Desnoods dan maar met vitaminepillen.
Helaas zijn pillen met meerdere soorten vitamine (multi-vitaminen) niet altijd goed samengesteld, ontdekte de Consumentenbond. Dus wie een 'groenteweigerkind' met pillen zou willen bijvoeden, moet daar ook goed op letten.

Honger naar vega

Omgekeerd zijn er steeds meer mensen die kiezen voor zeer plantaardige voeding, ofwel: vega. Wie hier serieus voor kiest, weet dat je er goed voor moet zorgen om voldoende vitaminen binnen te krijgen die we 'normaal' alleen via dierlijke producten binnenkrijgen: vooral vitamine B12, maar ook vitamine C, ijzer en andere mineralen. Erg nuttig kan ook visolie zijn, maar ja, da's geen vega. De tips hierover op internet zijn legio, betrouwbaar is in ieder geval wat het Voedingscentrum erover zegt.
Onlangs bleek dat ook een tekort aan het pseudo-vitamine choline dreigt, wat tot neurologische schade kan leiden. 

Honger naar eerlijkheid

Compleet en eerlijk zijn over eten is best moeilijk, ondanks dat (of misschien juist omdat) iedereen daar elke dag mee te maken heeft. Voor de voedselvoorziening zijn we bijna allemaal afhankelijk van fabrieken en winkelketens, en juist die zijn niet altijd open en eerlijk over wat er precies in onze voeding zit. Foodwatch zit daar voortdurend bovenop en deelt aan het einde van elk jaar als 'prijs' het 'gouden windei' uit. De Dierenbescherming houdt jaarlijks een verkiezing van het grootste 'liegebeest' – tot en met 15 september kan iedereen nog meestemmen.

Honger naar goedkoop

In Nederland is voedsel behoorlijk goedkoop, vergeleken met ons omringende landen. Toch zijn er binnen Nederland nog flinke prijsverschillen en er zijn veel mensen die daar, gezien hun beschikbare budget, gebruik van moeten maken. Dan is het goed te weten dat het prijsverschil tussen A-merken en de zogeheten huismerken van de supermarktketens flink is opgelopen tot gemiddeld 40%, zo constateerde de Consumentenbond. Het gaat hier vrijwel louter om verpakte, niet-verse producten en die van de huismerken zijn meestal net zo goed als de A-merken – de prijzen van die dure merken zijn onder meer zo hoog omdat er veel reclamekosten voor worden gemaakt.

Gezond in grond en mond

Wat 'gezond' precíes betekent, is lastig te omschrijven. Veel makkelijker is het om te zeggen wat 'ongezond' is – dat is namelijk alles dat ingaat tegen, ja, tegen wát precies?
Een poging tot omschrijving van gezondheid staat in de jongste uitgave van de RIDLV (wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding). Daarin heet gezondheid "het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven”. Dat is een mond vol, maar komt simpel uitgedrukt erop neer dat niet altijd alles 'top' hoeft te zijn, maar dat je moet kunnen omgaan met nu en dan een dipje of tegenslag. Ook wel samen te vatten in: veerkracht. Het hele rapport 'Integrale veerkracht' is gratis te downloaden. Die veerkracht, benadrukt de RIDLV, geldt zowel voor mensen als voor de grond waarin al ons voedsel, inclusief veevoer, moet groeien. Ook de grond moet gezond zijn.

Sojabonen van eigen bodem

Soja heet van oudsher ook wel 'wonderboon', omdat de mogelijkheden ermee zo enorm groot zijn. De olie ervan wordt in ontelbaar veel producten verwerkt en het eiwit biedt houvast voor vegetariërs en veganisten maar dient ook massaal als veevoer. De keerzijde van dit supersucces is dat delen van de Amazone worden gekapt en platgebrand voor de verbouw van soja. Maar kijk eens wat de combinatie van Hollandse handelsgeest en de innovatiekracht van de Nederlandse landbouw vermag: sojabonenteelt in de Flevopolders.
Na de nodige testen is dit jaar 40 hectare sojabonen gezaaid en inmiddels is de oogst binnen. Het gaat hier overigens om 'verse soja', ofwel niet helemaal afgerijpe complete peulen met boontjes erin, edamame genoemd. Later kan blijken of het ook rendabel is om afgerijpe, droge bonen te oogsten voor verwerking in duizenden producten. Een bijkomend voordeel is dat de bonenteelt erg gunstig is voor de gezondheid van de grond, temeer daar driekwart van de teelt biologisch is.
Ook op andere manieren zijn Nederlandse boeren bezig te onderzoeken hoe zij eiwitrijke gewassen kunnen verbouwen, om zo de gewenste 'eiwittransisitie' mogelijk te maken. Zie daarvoor ook een artikel bij RTL-Z.

: : Misbaksels : :

Even gauw een flesje bier in de vriezer leggen om het snel af te koelen naar een prettig drinkbare temperatuur? Haal het er dan na maximaal een uurtje weer uit, anders kan er dit gebeuren: viezig schuim en bier waar alle smaak uit is.
En dan heb je nog geluk, want het flesje kan ook knappen.

Kijktips voor de komende week:

'Planetproof' melk - Aflevering van Keuringsdienst van Waarde, do. 12 sept. 20:25 uur, NPO 3.
Supermarktprijzen - Aflevering van FoodCIA, do. 12 sept. 22:35 uur, NPO 3.
Streekproducten - Afl. van Keuringsdienst van Waarde, do. 19 sept. 20:25 uur, NPO 3.
Landbouwgif - Zembla over de mogelijke gevolgen van landbouwgif, do 19 sept. 21:15 u, NPO 2.
'Chinees' eten - FoodCIA over de invloed van China op ons voedsel, do. 19 sept. 22:35 uur, NPO 3.